Қазақстан мектептерінде адампапиллома вирусына (АПВ) қарсы 11 жастан бастап қыз балаларға егулер қоя бастады. Вакцина туралы не білу керек?

Адам папиллома вирусы немесе қысқаша АПВ — бұл 200-ден астам ұқсас вирустардан тұратын топтың атауы. Көптеген адамдарда олар мазасыздық туғызбаса да, алайда кейбір жоғары тәуекелді түрлерімен жұқтыру өте таралған және жатыр мойыны, қынап және ауыз қуысықатерлі ісігінің пайда болуына әкелуі мүмкін.

ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметтеріне сәйкес: жыл сайын елде жұқтырудың жаңа 1900 жуық жағдайлары тіркеледі, соның ішінде 600 әйелден астам бұл патологиядан қайтыс болады. Және бұл тек мониторингке қол жетімді мәліметтер ғана. АПВ-ға қарсыжәне жатыр мойыны қатерлігі ісігінің дамуымен күресудің жалғыз әдісі — бұл вакцинация. АПВ-ға қарсы ең алғашқы вакцина 2006 жылы қолданыла бастады. Бір жылдан соң 70 елден көбісі оны өз күтізбесіне қосты.

ҚР бас санитарлық мемлекеттік дәрігер 2024 жылғы 17 қыркүйектен «АПВ вакцинациясын ұйымдастыру және өткізу туралы» қаулысына қол қойды. АПВ-ға қарсы алдын алу егуді осы аптадан бастап «ата-анасынан (заңды өкілдерінен) ақпараттық келісімін алғаннан кейін) 11 мен 13 жас аралығындағы жастағы қыздарға қоя бастайды. Орындарда процессті апта сайынғы мониторинг форматында бақылайды. Сонымен қатар, барлық өңірлерде жатыр мойыны қатерлі ісігін алдын алуда бұл вакцинацияның маңыздылығы бойынша кең ақпараттық-түсіндірме жұмысын өткізу жоспарлануда — ата-аналар жиналысында, сондай-ақ сыртқы жарнамаға қаржы бөлу арқылы.

АПВ-ға қарсы егу жасөспірімдер күтізбесіне қосудың алғашқы әрекеті Республикада 2013-2015 жылдары өткізілген. Алайда ол кезде эксперимент сәтсіз аяқталды. Халықтың көпшілігі бұндай «сақтандыруға» қарсы болды. Үкіметте жалпы антиваксерлік көңіл-күй жоғалды, ал қазіргі қоғам болашақта қыздарын қорқынышты аурудан қауіпсіздендіруге дайын деп есептейді.

АПВ-ды алдын алу егуін иық аймағына жасайды. Бұл тым ауыр емес, шаншу орны қызару және кішігірім дызылдау пайда болады. Бірақ бұл жағымсыз сезім тез кетеді. Процедураның алдында немесе кейін ерекше бір ұсыныстар жоқ. Эффект тұрақты болу үшін дәрігерлер 1-2 ай аралықта үш егу жасауға ұсынады, ал сосын 4-6 ай өткен соң тағы бір рет. Бұндай схемада бүкіл өмірге сақталатын тұрақты иммунитет қалыптасады.